در زمان های قدیم شكارچيان به کبوتر های محبوس در قفس که آزاد می
شدند, تیراندازی می کردند با توجه به هزينه بالاي اين ورزش، ورزش تراپ بوجود آمد.
در تمامی این ورزش ها به یک دیسک که به هوا پرتاب می شود شلیک می کنند. این دیسک
ها سایز های مختلفی دارند و شکل آن ها مانند فریزبی است و یک پرواز زیبای قوس
مانند در هوا دارند. آن ها از جنس هاي مختلف و متفاوتی هستند و طوری طراحی شدند که
در اثر ضربه بشکنند. گاهی اوقات آن ها نمی شکنند ولی اصل بر این است که شکسته
شوند. کبوترهای گلی یا همات تراپ به صورت اختصاری پرنده نامیده می شوند. در مجموع
برای در ورزش تراپ زنی به هر چیزی شلیک می کنند مانند اسکیت، 5 تایی، گل ورزشی و
غیره. تراپ زنی تیراندازی در یک میدان تراپ اندازی است این میدان حداقل یک و یا
چند محل تراپ زنی دارد و هر یک از آن ها شامل پنج جایگاه است که در یک منحنی در
کنار هم قرار دارند.
یک
محل برای پرتاب تراپ وجود دارد و ماشین پرتاب تراپ در داخل محفظه ای قرار دارند و
که از آن با عنوان تراپ انداز نامبرده می شود. این ماشین پرنده را در یک الگوی
تصافی پرتاب می کند و این فضا در زاویه ای 44 درجه قوس افقی محدود شده است. 22
درجه در هر سمت چپ و راست ماشین تراپ انداز. پرنده ها سرعتی معادل 47 مایل بر ساعت
دارند و حدود 50 یارد قبل از خوردن به زمین حرکت می کنند.
هر میدان تراپ
زنی پنج جایگاه در امتداد یک منحنی دارد و هر جایگاه با ایستگاه دیگر 11 درجه
فاصله دارد. ایستگاه های تیر اندازی در فاصله 16 تا 27 یاردی دستگاه تراپ انداز
قرار دارند. یعنی نزدیكترین نقطه یک جایگاه 16 یارد با ماشین تراپ انداز فاصله
دارد. هر راند تراپ زنی 25 پرنده دارد و 5 تای آن ها توسط یک شرکت کننده شلیک می
شود و این کاربه صورت گردشی انجام می شود.تراپ زنی معمولاً سه حالت دارد:
· تنها (Singles)
· هندی کپ
(Handicap)
· دوتایی
(doubles)
در تراپ زنی تنها
هر بار یک پرنده به هوا پرتاب می شود و از فاصله 16 یاردی به آن شلیک می
شود. در این حالت تا تیر انداز شلیک کند پرنده 15 تا 25 یارد دور می شود.
يعني كلاً پرنده 31 تا 41 یارد دور می
شود. در روش هندی کپ مانند تنها است و فرق آن این است که در فاصله دورتری شلیک می
کنند 19 تا 17 یاردی . این پرنده ها 35 تا 52 یارد با توجه به سرعت واکنش تیر
اندازان دور می شوند. این پرنده ها در 47 یاردی و یا کمتر منهدم می شود.
قوانین مسابقات تراپ
در مرحله مقدماتی
هر تعداد تیرانداز در گروه های 6 نفره با یکدیگر به رقابت می پردازند که
از تمامی این تعداد 6 نفرکه بالاترین امتیاز را دارا باشند به مرحله فینال
راه پیدا می كنند. 6 نفر راه یافته به این مرحله بر خلاف مرحله مقدماتی هر یک
مجاز به استفاده از یک فشنگ برای شلیک به هدف خود هستند و چنانچه نتیجه
تیراندازی چند نفر برابر شد بین آن ها مرحله حذفی برگزار می شود، بدین صورتکه
تیراندازان باقیمانده دارای امتیاز برابر به تیر حذفی خود برای بالاترین مقام
تا شکستن تساوی ادامه می دهند.
تاریخچه جهانی ورزش تراپ
در حدود سال 1700 میلادی رشته تراپ به عنوان
اولین رشته از گروه اهداف پروازی در انگلستان ایجاد شد. در ابتدا این ورزش با تیر
اندازی به کبوتران زنده ای انجام می شد، که از قفسی رها می شدند. نام تراپ به معنی
تله نیز از همان زمان باقی مانده است. اکنون نیز به دستگاه های پرتاب بشقاب می
گویند. در سال 1800 اين ورزش تقريباً با همين مشخصات در آمريكا آغاز شد. اولين
باشگاه رسمي در سال 1831در سينسيناتي اوهايو تاسيس شد و همزمان اين رشته در
انگلستان نيز به فعاليت خود ادامه مي داد. در سال 1868 فرد كيمبل چُك(choke) لولة سلاح ساچمه زن را
اختراع كرد كه برخي معتقدند، مهمترين اختراع درتفنگ ساچمه زن و موثرترين اختراع در
تيراندازي به اهداف پروازي بوده است .در سال 1880 اهداف سفالي توسط جورج
ليكوفسكي اختراع شدند. كبوتر سفالي نامي بود كه جايگزين اهداف زنده در اين
رشته شدند و اين نام هنوز رايج است. رشته تراپ المپيك از سال 1900 در بازي
هاي المپيك وارد شد. رشته هاي تيراندازي به اهداف پروازي شامل تراپ، تراپ دوتايي و
اسكيت است.
در
رشته هاي تيراندازي به اهداف پروازي سالانه 4 مسابقه كاپ جهاني، 1 مسابقه قهرماني
جهان و يك مسابقه قهرمان قهرمانان برگزار مي شود.
تاریخچه
ورزش تراپ در ایران
يكي از اولين و
مجهزترين ميادين تيراندازي به اهداف پروازي آسيا براي برگزاري بازي هاي آسيايي
تهران در جنوب غربي محلي كه اينك مجموعه ورزشي انقلاب ناميده مي شود ساخته شد. اين
ميدان تا سال 1360 فعال بود و در اين سال رئيس وقت سازمان تربيت بدني زمين آن را
واگذار كرد.
فعاليت در ورزش
تيراندازي به اهداف پروازي تا سال 1379 تعطيل شد. باشگاه مهام درسال 1379 به
همت سازمان صنايع دفاع تاسيس شد. از زماني كه روش كسب سهميه المپيك اجرا شده است
(1986) تا(2010) تيراندازان ايراني موفق به كسب سهميه المپيك نشده اند. اطلاعي
از فعاليت قهرماني به معني تشكيل تيم ملي، استخدام مربي، آموزش داوران، آموزش
مربيان و ... در دوره قبلي فعاليت اين رشته ها موجود نيست. تا كنون بهترين
نتيجه، عنوان چهارمي در بازي هاي آسيايي دوحه 2006 قطر است و براي اولين بار يك
تيراندازي ايراني به عنوان نماينده قاره آسيا از سوي شوراي المپيك آسيا براي
مسابقات آسيا-آفريقا نامزد شد.
در حال حاضر و در
بخش قهرماني 4 رشته از 5 رشته المپيكي تيراندازي به اهداف پروازي نسبتاً فعال است. رشد قابل توجه همه رشته هاي اهداف
پروازي در مقايسه با ساير رشته هاي تيراندازي با توجه به نتايج تيراندازان ايراني دررتبه
بندي فدراسيون جهاني غير قابل انكار است.
ضوابط و استاندارهاي كلي میادین تیراندازی
ضوابط و
استاندارهاي كلي و شرايط فني مذكور از كتاب "قوانين اساسي"، قواعد و
مقررات فدراسيون بين المللي ورزش تيراندازي "ISSF" استخراج
گرديده و منحصراً براي در اختيار گذاردن اطلاعات كلي جهت برآوردهاي اوليه فضا و
تجهيزات براي احداث ميادين تيراندازي تدارک ديده شده است.
رشته هاي ورزشي تيراندازي
باشگاه هاي ورزشي
و ورزشگاه هائي كه به ورزش تيراندازي مي پردازند با عنايت به تنوع رشته هاي اين
ورزش مي توانند در يك يا مجموعه اي از رشته هاي زير ين فعال گردند. قابل ذكر
است كه اين تقسيم بندي حسب نوع ميدان انجام شده است:
· رشته هاي تفنگ و تپانچه بادي 10 متر.
· رشته هاي تفنگ خفيف (سه وضعيت) و
تپانچه آزاد 50 متر.
· رشته هاي تپانچه خفيف (سه رشته) 25
متر.
· رشته هاي تراپ و اسكيت.
فضاي لازم براي احداث ميادين
ابعاد و اندازه
هاي استاندارد براي احداث ميادين تيراندازي، در واقع در آنچه كه مستند به مقررات
فدراسيون بين المللي ورزش تيراندازي (ISSF) رعايت
آن ها الزامي است؛ به شرح زير مي باشد:
· ميدان 50 متر بايد حداقل 45 متر فضاي
باز داشته باشد.
· ميدان 25 متر بايد حداقل 5/12 متر
فضاي باز داشته باشد.
محل هاي ضروري
· فضاي كافي در پشت مواضع آتش (حداقل 2
متر) براي داوران و مسئولين ميدان.
· محل مناسب براي تماشاگران (حداقل 5
متر) در پشت محل استقرار داوران و مسئولين ميدان،اين محل بايد بوسيله يك حفاظ
مناسب از محل استقرار داوران جدا شود.
فضاهاي تسهيلاتي
براي هر مجموعه يا
ميدان لازم است موارد زير در نظر گرفته شود :
· سرپناه براي محافظت تيراندازان و
مسئولين مسابقات در مقابل باد و باران و آفتاب.
· اتاق هاي مناسب براي تيم ها جهت
استراحت، تعويض لباس، نگهداري مهمات و سلاح.
· اتاق هائي براي مسئولان سالن يا
ميدان، داوران، مربيان و روابط عمومي.
· محل مناسب جهت كنترل سلاح و تجهيزات و
تعميرگاه سلاح.
· تاسيسات بهداشتي و رفاهي.
· محل مناسب به عنوان درمانگاه و محل
استقرار پزشک.
ابعاد و اندازه هاي اصلي ميادين هدف هاي پروازي
بر اساس مقررات،
زمين هاي مسابقات و تمرينات رشته هدف هاي پروازي مختصات و مشخصات ويژه اي دارند که
با توجه به سه خصوصيت تعيين شده اند.
· خصوصيت اول: ورزشي مانند تير اندازي براساس رويت
هدف شكل مي گيرد و چنين زمين هايي در نيمكره شمالي بايد رو به شمال ساخته شوند.
· خصوصيت دوم: زمين بايد به نحوي انتخاب گردد كه
شليک فشنگ ها براي انسان و جانوران خطري ايجاد نكند.
· خصوصيت سوم: اين ورزش در هواي آزاد انجام مي شود.
انتخاب زمين در مكان هايي كه داراي شرايط جوي متغير و يا باد خيزي شديد هستند
استفاده از آن را محدود مي سازد.
همانطور كه ملاحظه مي شود حداقل فضاي مورد نياز براي ايجاد يک ميدان تراپ،
تراپ دوتايي و اسكيت المپيك در يك زمين بدون عارضه طبيعي، نيم دايره اي به شعاع
270 متر است. در قاعده اين نيم دايره كه از شرق به غرب كشيده شده است نواري به عرض
حداقل 40 متر براي عبور و مرور و همچنين محل استقرار تماشاگران مورد نياز است. با
اين ترتيب مساحت زمين مورد نياز براي ايجاد يك ميدان تركيبي 5/16 هكتار، براي
ايجاد 2 ميدان تركيبي 5/23 هكتار براي ايجاد 3 ميدان تركيبي 31 هكتار برآورد مي
گردد.
مساحت ميادين تيراندازي
|
مساحت محدوده پرواز اهداف
|
مساحت زمين
|
تعداد ميادين
|
رديف
|
800 متر مربع
|
6/1 هكتار
|
5/16 هكتار
|
يك ميدان
|
1
|
1600 متر مربع
|
88/2 هكتار
|
5/23 هكتار
|
دو ميدان
|
2
|
2400 متر مربع
|
4 هكتار
|
31 هكتار
|
سه ميدان
|
3
|
وسايل و ادوات لازم رشته هاي تراپ و اسكيت
· تفنگ بدون خان ساچمه زني کوچکتر از
گيج 12 براي تراپ يا اسكيت
· دستگاه هاي پرتاب كننده هدف
· بشقابك هاي پرتابي
· فشنگ ساچمه اي گيج 12، 24 گرمي از
انواع نمره 5/7 براي تراپ و نمره 5/9 براي اسكيت